Wat kan ik doen aan pijn in mijn lichaam?

door RUBEN HOMMINGA

Meer dan 2 miljoen mensen. Dat is het aantal mensen in Nederland met chronische pijn.¹ Wow! Dat zijn veel mensen. 

Heb jij chronisch pijn in je nek, schouder, bovenarm, onderrug, buik, heup, liezen, knieën, kuiten of ergens anders in je lichaam? Lees dan verder! Dit gaat je echt helpen! 

Er is een grote misvatting rondom dit onderwerp. Dat is wanneer je denkt: “Ik heb pijn, dus er zal iets mis zijn met mijn lichaam. Ik heb slijtage in de rug, ik heb een versleten heup, ik sta scheef of ik heb een tekort aan een bepaalde vitamine. Daar moet ik maar mee leren leven.” 

De échte oorzaak van chronische pijn

De oorzaak van chronische pijn is meestal spanning in de spieren. En de oplossing is heel simpel toe te passen!  

Twijfel je of jouw pijn uit spieren komt? Je kan dit zelf testen door druk te geven op de spier en te voelen of dit jouw herkenbare pijn veroorzaakt. Let wel, de spier geeft soms pijn op een andere locatie. 

Om de oplossing tegen chronische pijn te begrijpen moet je eerst begrijpen hoe de spieren werken en waar het probleem zich voordoet. Hoe werken de spieren, wat is het probleem en wat is de oplossing? 

Hoe werken de spieren?

Een spier heeft de mogelijkheid samen te knijpen en los te laten, dat is bij de meesten wel bekend. Hierdoor kunnen spieren ons lichaam überhaupt bewegen. Wat veel mensen niet weten is dat er dwars door de spier bloedvaatjes lopen die de spier voorzien van voeding. Ze voeren ook de afvalstoffen af. Dus die bloedvaatjes zitten echt IN de spier. Span je de spier aan, dan knijp je deze bloedvaatjes kort af. Dus span je een spier aan, dan ligt het transport van de spier even stil. De spier verzuurt en het wordt zwaarder en zwaarder om kracht uit de spier te halen. Ga maar eens tegen de muur op een denkbeeldige stoel zitten en hou het een minuutje vast.

Wat is het probleem bij chronische pijn?

Wanneer de spier aanspant stroomt het bloed dus niet. De spier raakt in een staat van gebrek wanneer het bloed er gedurende een langere tijd niet goed doorheen stroomt. De spier gaat minder functioneren en een pijnsignaal afgeven. De kracht neemt af, je kan de spier minder adequaat en krachtig aanspannen, het kost je meer moeite en er komt chronische pijn!  

Het probleem is het langdurig aanspannen van de spieren zonder dat dit een lichamelijke functie heeft. Denk bijvoorbeeld aan het samentrekken van de billen tijdens het kijken van een spannende film. Het heeft geen functie en toch doen we het. We spannen spieren aan wanneer ze niet aangespannen hoeven worden. We spannen spieren soms ‘niet-functioneel’ aan. Gebeurt dit op regelmatige basis dan ontwikkelen we spierspanning(hypertonie). De spieren voelen dan stijf en gevoelig aan. Je kan in sommige gevallen zelfs minder goed bewegen omdat de spieren verkort aanvoelen.  Gaat dit zo langdurig door, dan ontwikkel je chronische pijn.

Een administratief werkneemster met hoge werkdruk trekt bijvoorbeeld de hele dag de schouders op tijdens het computerwerk. De monnikskapspier(musculus Trapezius) raakt overbelast en doet flink pijn aan het einde van de dag. Dit levert vaak ook hoofdpijn op.

Wat is de oplossing voor chronische pijn?

De oplossing tegen chronische pijn had je misschien al geraden. Het is eigenlijk vrij simpel: ontspan de spieren! 

Er bestaan verschillende methodes om spierspanning tegen te gaan. Ze worden om en om populair. Momenteel is bijvoorbeeld Dry Needling een hype. Andere methodes zijn bijvoorbeeld rekken, warmte of kou therapie en houdingsadviezen. De beste methode tegen spierspanning (en dus chronische pijn) is een specifiek gerichte massage.  

Een juist uitgevoerde massage is een zeer efficiënte manier om van spierspanning af te komen. Hiervoor heb je een masseur nodig die bekwaam is in het behandelen van spierspanning. De masseur moet kennis en ervaring hebben met referred pain (pijnervaring op andere locatie dan de oorzaak van de pijn) en de masseur moet weten wat de juiste intensiteit van de massage is. Te hard masseren en je krijgt alleen maar meer pijn. Te zacht en er gebeurt te weinig in de spieren. Daarnaast is het van groot belang dat je zelf inzicht gaat krijgen in de oorzaak van je spierspanning.

Haal de angel eruit

Is de oorzaak van de spierspanning nog volop aanwezig is, dan komt logischerwijs de spierspanning en de chronische pijn weer terug nadat deze behandeld is. Dan is het als het nemen van een pijnstiller. Het gaat weer even wat beter, maar er verandert uiteindelijk niets. Om er structureel van af te komen is er meer nodig. De angel van het probleem is hiermee nog niet verwijderd. Het is belangrijk de vraag te stellen: Waarom ben ik in eerste instantie eigenlijk begonnen met het niet-functioneel aanspannen van mijn spieren?

Onbewust aanspannen van spieren

Het is in de medische wetenschap steeds meer bekend: er is een sterk verband tussen jouw lichamelijk welzijn en innerlijk welzijn. Gaat het innerlijk goed met je, dan gaat het lichamelijk ook goed met je. En lichamelijke gezondheid is natuurlijk ook bevorderlijk voor je innerlijke mens. 

Spierspanning en chronische pijn heeft te maken met hoe je je voelt! Je voelt je angstig, verdrietig, gestrest, minderwaardig, hopeloos, eenzaam, teleurgesteld of boos en je spant bij die gevoelens onbewust je spieren aan. Je kan er dus niks aan doen dat je je spieren niet-functioneel aanspant. Iedereen doet het, zo zitten we als mens in elkaar. We zijn meer dan ons lichaam, en ons lichaam manifesteert zonder ons bewustzijn onze gevoelens. Probeer dit te gaan herkennen bij jezelf.  

Nu je je bewust bent van de invloed van de innerlijke mens op het lichaam heb je al een flinke voorsprong. Door dit bewustzijn krijgen veel mensen meteen al minder spierspanning en minder chronische pijn.

Spierspanning heeft meerdere oorzaken

Als de chronische pijn vermindert, betekent dat niet per se dat je probleem opgelost is. Stel je een stapel blokken voor die zijn opgestapeld tot boven een rood koord. Als de blokken boven het rode koord uitkomen ga je pijn ervaren, en als de blokken onder het koord blijven heb je geen pijn. Deze blokken stellen verschillende problemen in je leven voor. Als je die opstapelt kan je bijvoorbeeld door moedeloosheid spierspanning ontwikkelen. Als het na de winter ineens lekker weer is, kan het zijn dat je stapel blokken wat minder hoog ligt. Dat betekent niet dat je nu geen probleem meer hebt. Want wordt het weer grijs en regenachtig dan raakt de stapel het rode koord weer en heb je gewoon weer pijn. Op vakantie helemaal geen klachten gehad? Logisch: je blok “werkdruk” is er even naast gelegd waardoor je het rode koord niet haalt.

Een beeld zegt meer dan duizend woorden

Omdat die bewustwording zo belangrijk is, is hier nog een metafoor.
Je bent als een glas water en de hoeveelheid water in jouw glas staat gelijk aan hoeveel jij te geven hebt. Kom je iemand tegen in het verkeer die om het minste en geringste al uitvalt richting jou, dan is de kans groot dat zijn glas leeg of bijna leeg is. Als jij je wijselijk stil houdt dan ben jij dat glas wat misschien wel aardig vol zit. Maar dit koste je wel iets. Kom je nu thuis en heeft de kat de gordijnen kapot gekrabd? Dan gaat er weer iets uit je glas. Vervolgens komt je echtgenoot chagrijnig thuis om iets wat er op het werk gebeurd is. Jij had gehoopt op een warme knuffel en interesse voor jouw dag. Wanneer je dat niet krijgt is het bij jou klaar, het feit dat je van hem niet krijgt wat je verlangde is de druppel (en dit keer niet die de emmer doet overlopen, maar juist de laatste druppel van jouw glas). Ruzie ontstaat, je wordt boos, teleurgesteld, verdrietig. Dit levert spanning op, en ja, dus ook spierspanning.

Zorg goed voor jezelf om van chronische pijn af te komen

Daar komt het eigenlijk op neer als we het hebben over chronische pijn. Draag zorg over je lichaam en maak een afspraak voor een massage behandeling als je last hebt van spierspanning. Zorg daarnaast ook voor je innerlijk. Er is een eeuwenoude spreuk die de spijker op de kop slaat: “Over alles waar je over waakt, waak vooral over je hart, het is de bron van je leven”. 

 ¹Rapport “Chronische pijn” van de Regieraad Kwaliteit van Zorg 2011